ลองฟัง/พรีวิว ‘360 Reality Audio’ ระบบเสียงรูปแบบใหม่ ให้ประสบการณ์เสมือนจริง
หลังจากเปิดตัวมาได้เพียงไม่ถึงสัปดาห์ วันนี้ระบบเสียงรูปแบบใหม่จาก Sony อย่าง ‘360 Reality Audio’ พร้อมให้ทดลองฟังแล้วทางผู้บริการเพลงออนไลน์อย่าง TIDAL ผมเองได้ลองฟังแล้ว เลยหยิบเอาเรื่องน่าสนใจต่าง ๆ มาบอกเล่ากันครับ
ก่อนอื่นสำหรับคนที่ยังสงสัยว่า ‘360 Reality Audio’ คืออะไร แนะนำให้อ่านบทความนี้ก่อนครับ
ฟังเสียง ‘360 Reality Audio’ ต้องเตรียมตัวอะไรบ้าง
การฟังเสียง ‘360 Reality Audio’ ในเวลานี้สามารถฟังได้จาก TIDAL ผู้ให้บริการเพลงออนไลน์คุณภาพสูงระดับ สำหรับผู้ที่ใช้บริการ TIDAL อยู่แล้วเพียงแค่อัปเดตสมาร์ทโฟนที่ใช้งานเป็นเฟิร์มแวร์รุ่นล่าสุด และอัปเดตแอปฯ TIDAL ในสมาร์ทโฟนให้เป็นเวอร์ชันล่าสุด
เปิดแอปฯ ขึ้นมากแล้วเข้าไปดูที่การตั้งค่าในแอปฯ TIDAL ในเมนูย่อย ‘Quality’ จะต้องมีเมนูย่อย 360 Reality Audio ปรากฏอยู่ และเมื่อกดเข้าไปก็เพียงแค่เลือกเปิดใช้งานตรงหัวข้อ ‘Enable 360 Reality Audio’
ตรง ‘Enable 360 Reality Audio’ นี้สามารถเลือกเปิดหรือปิดเพื่อเปรียบเทียบเสียงระหว่างระบบสเตริโอ HiFi ปกติกับระบบเสียง 360 Reality Audio ได้ การเปรียบเทียบด้วยวิธีนี้ใช้ได้เฉพาะเวลาฟังแบบสตรีมสดเท่านั้น หากดาวน์โหลดออฟไลน์ จะได้ฟังในฟอร์แมตที่ดาวน์โหลดเอาไว้แต่แรก
นอกจากนั้นในส่วนนี้ยังมีคำแนะนำให้เปิดใช้งานเฉพาะเวลาใช้งานหูฟังเท่านั้น หากเปิดฟังเสียงออกลำโพงตามปกติแนะนำให้ปิดการใช้งานในส่วนนี้ครับ
ใน TIDAL จากอัลบั้มหรือเพลงใดที่กำลังฟังเป็นแก็จะมีโลโก้เป็นตัวเลข 360 อยู่ในกรอบสี่เหลี่ยมผืนผ้าปรากฏอยู่ด้วย ระบบเสียง 360 Reality Audio สามารถรับฟังได้จากหูฟังทั้งแบบไร้สายและใช้สาย ไม่ว่าจะเป็นหูฟังยี่ห้อทั่วไปหรือหูฟังของยี่ห้อโซนี่เอง
หากเป็นกรณีหลังจะมีความพิเศษเพิ่มขึ้นอีกส่วนนั่นคือ ในแอปฯ Headphones Connect ของโซนี่จะมีฟีเจอร์ ‘360 Reality Audio Setup’ ทำหน้าที่ optimize ปรับแต่งให้การถ่ายทอดสนามเสียงแบบ 360 องศามีความแม่นยำมากยิ่งขึ้นไปอีก
โดยตัวแอปฯ จะทำการถ่ายรูปใบหูของผู้ใช้งานทั้งหูด้านซ้ายและหูด้านขวา จากนั้นก็จะนำไปทำการวิเคราะห์รูปทรงของใบหูแล้วทำการ optimize ให้โดยอัตโนมัติ
ซึ่งตรงนี้ไม่แน่ใจว่ามีผลกับทั้งหูฟังประเภทใด แบบครอบหู แบบแปะหู หรือแบบอินเอียร์ แต่ผมเองลองใช้หูฟังอินเอียร์ Sony WF-1000XM3 ระบบก็ทำการ optimize ให้ตามปกติโดยไม่ได้แจ้งเตือนอะไร
ถ้าไม่ได้ใช้หูฟังของ Sony ?
อย่างที่ได้เรียนไว้ข้างต้นว่าระบบเสียง 360 Reality Audio สามารถรับฟังได้จากหูฟังทั้งแบบไร้สายและใช้สาย ไม่ว่าจะเป็นหูฟังยี่ห้อทั่วไปหรือหูฟังของยี่ห้อโซนี่เอง
เมื่อผมลองใช้หูฟังอย่าง Apple AirPods 2, Soul ST-XX, Shanling mtw100 หรือหูฟังรุ่นมีสายทั่วไปก็สามารถใช้งานได้เช่นกัน สามารถได้ยินความแตกต่างจากระบบเสียง 360 Reality Audio ใน TIDAL ได้ด้วยเช่นกัน เพียงแต่ไม่มีส่วนให้เข้าไปตั้งค่า optimize ให้เหมาะกับรูปทรงของใบหู เหมือนอย่างหูฟังของโซนี่เท่านั้นเอง
ผมยังได้ลองนำ DAC มาต่อกับสมาร์ทโฟนแล้วเสียบสายหูฟังที่ตัว DAC โดยตรง ก็สามารถเข้าถึงความแตกต่างของ 360 Reality Audio ได้เช่นกัน ไม่จำเป็นต้องใช้หูฟังของโซนี่หรือว่าหูฟังรุ่นที่สามารถใช้งานร่วมกับแอปฯ Headphones โซนี่ได้เท่านั้น
ฟัง 360 Reality Audio แล้วรู้สึกอย่างไร ?
ณ เวลาที่เขียนบทความนี้อยู่ใน TIDAL มีเพลงในรูปแบบ 360 Reality Audio ให้ลองฟังประมาณสิบกว่าอัลบั้ม ทั้งหมดเป็นเพลงจากสังกัดของโซนี่เอง และส่วนมากเป็นเพลงในอัลบั้มเก่าชื่อดังระดับตำนานที่ผู้คนส่วนใหญ่ฟังกันจนคุ้นหูดีอยู่แล้ว
เรียกว่าเป็นงานระดับ Showcase ที่โซนี่ตั้งใจปล่อยออกมาให้ผู้คนทั่วไปได้ลองสัมผัสกับประสบการณ์เสียงในรูปแบบใหม่
ไม่ว่าจะเป็น Kind of Blue ของ Mile Davis, Time Out ของ The Dave Brubeck Quartet, Just As I Am ของ Bill Wither, Head Hunters ของ Herbie Hancock หรือ Love Is The Message ของ MFSB
ผมรู้สึกเสียดายนิดหน่อยที่เพลงส่วนมากที่มีให้ลองฟังในเวลานี้มีระดับเสียงในการบันทึก (recording level) ที่ค่อนข้างเบา ยิ่งทำเป็นรูปแบบ 360 Reality Audio สังเกตว่าจะเบาลงไปอีกเล็กน้อยรวมทั้งเนื้อเสียงที่ฟังดูอิ่มหนาน้อยลงด้วยเมื่อเทียบในเสียงรูปแบบสเตริโอ
ทำให้เวลาฟังกับหูฟัง Sony WF-1000XM3 ซึ่งมีกำลังให้เร่งดังได้จำกัด ไม่สามารถเข้าถึงรายละเอียดของเสียงในรูปแบบใหม่ได้อย่างครบถ้วน และสมดุลเสียงยังไม่ลงตัว ซึ่งผิดปกติวิสัยของหูฟังรุ่นนี้
ทีแรกเข้าใจว่าขั้นตอนการ optimize อาจมีปัญหา แต่หลังจากทดลองซ้ำ ๆ 2-3 ครั้งแล้วผลลัพธ์ก็ยังเหมือนเดิมครับ เข้าใจว่าถ้าเป็นหูฟังไร้สายของโซนี่ในกลุ่มฟูลไซส์โอเวอร์เอียร์น่าจะมีข้อจำกัดดังกล่าวลดน้อยลง
ผมจึงเปลี่ยนไปลองฟังผ่านหูฟังอินเอียร์ iBasso IT01S และ DAC iBasso DC01 ในโหมดการเชื่อมต่อแบบ truly balanced ซึ่งไม่มีข้อจำกัดในเรื่องของระดับความดังแล้ว พบว่าเสียงเพลงในรูปแบบ 360 Reality Audio เป็นประสบการณ์ที่แปลกใหม่และน่าสนใจกว่าที่คิดครับ
โดยเฉพาะเพลงในยุคเก่าที่มักจะบันทึกหรือมิกซ์เสียงมาแบบปิงปองสเตริโอแยกซ้าย-ขวาเด็ดขาดชัดเจนจากกัน เวลาฟังในหูฟังมิติเสียงก็จะแบน ๆ และเสียงไปกองอยู่ที่ข้างหูหมด
ไอ้ที่ว่าเสียงจะมีมิติเหมือนฟังจากลำโพงหรือดนตรีสดจริง ๆ เป็นเรื่องยากมากถึงยากที่สุด ทำให้หลายคนที่คุ้นชินกับเรื่องของมิติและบรรยากาศเสียง ชอบฟังเพลงจากลำโพงที่อยู่ตรงหน้ามากกว่าฟังจากหูฟัง โดยเฉพาะเวลาเพลงเก่า ๆ
ทว่าสิ่งที่ 360 Reality Audio นำเสนอออกมานั้นให้ประสบการณ์ที่แปลกใหม่ คล้ายกำลังนั่งฟังเพลงแบบ near-field จากลำโพงที่ตั้งอยู่บนโต๊ะทำงาน บ้างก็เหมือนกับกำลังนั่งอยู่ในห้องซ้อมหรือห้องบันทึกเสียง ทุกอัลบั้มที่ได้กล่าวอ้างถึงข้างต้นให้ประสบการณ์ที่ว่านี้ชัดเจนมาก
มันแตกต่างจากการบันทึกเสียงแบบ binural หรือการจำลองเสียงแบบ Virtual 3D อื่น ๆ ที่ผมเคยได้ลองฟังมา รวมทั้งฟีเจอร์ Dolby Atmos ในสมาร์ทโฟนสมัยใหม่บางรุ่นซึ่งผมไม่เคยชอบเสียงเวลาใช้ฟังเพลงในหูฟังเลย
สรุปสั้น ๆ คือ 360 Reality Audio ให้ประสบการณ์ใหม่ที่น่าสนใจ และน่าเฝ้าติดตามความก้าวหน้าอย่างมาก เพราะผมยังรู้สึกว่ามันน่าจะดีกว่านี้ได้อีกพอสมควร
ที่ผมชอบใจในเวลานี้คือ ผู้บริโภคอย่างเรา ๆ ไม่ต้องลงทุนอะไรเพิ่มเลย ใครใช้บริการ TIDAL อยู่แล้วก็สามารถใช้งานได้เลย ตัวหูฟังแม้ว่าจะมีฟีเจอร์ exclusive สำหรับหูฟังของโซนี่เอง แต่หูฟังคุณภาพดีทั่วไปก็สามารถเข้าถึงประสบการณ์เสมือนจริงนี้ได้เช่นกัน
เชื่อว่าอ่านถึงตรงนี้แล้วอยากไปลองฟังกันบ้างแล้วใช่ไหมครับ ผมได้เลือกและรวบรวมเอาที่เจ๋ง ๆ มาให้ฟังใน tracklist ด้านล่างนี้แล้วครับ ลองฟังแล้วคิดเห็นอย่างไรอย่าลืมแชร์กันบ้างนะครับ
