HDMI 2.1 คืออะไร ? เป็นสาย HDMI สำหรับอนาคตจริงหรือ?
เมื่อพูดถึงสาย HDMI ที่มีใช้งานแพร่หลายอยู่ในปัจจุบัน ทั้งในอุปกรณ์คอมพิวเตอร์, ทีวี, เครื่องเล่นบลูเรย์, โปรเจ็คเตอร์, ลำโพงซาวด์บาร์, Apple TV หรือกล่องรับสัญญาณประเภท Set Top Box
แต่หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าสาย HDMI แต่ละเส้นที่เราเห็นว่ามันมีลักษณะไม่ค่อยต่างกันมากนักทั้งรูปลักษณ์ภายนอกและลักษณะการใช้งาน แท้จริงแล้วมันมีความแตกต่างแอบซ่อนอยู่ภายในจนบางครั้งเราอาจคาดไม่ถึงเลยทีเดียว
ถึงตรงนี้หากคุณกำลังคาดเดาว่าผมกำลังจะพูดถึงเรื่องคุณภาพของสาย HDMI เท่ากับว่าคุณถูกแค่ครึ่งเดียวครับ เพราะบทความนี้เราจะไม่ได้มาพูดถึงความใหญ่โตของสาย, ความบริสุทธิ์ของตัวนำไฟฟ้า, ความแน่นหนาในการชีลด์ป้องกันสัญญาณรบกวน หรืออะไรก็แล้วแต่ที่ผู้ผลิตสายระดับไฮเอนด์เขาคุยกัน
แต่เรากำลังจะมาคุยกันเรื่อง “specification” หรือรายละเอียดทางเทคนิคของสาย HDMI มาตรฐานใหม่ที่เรียกกันว่า “HDMI 2.1”
จริงหรือที่ HDMI 2.1 นั้นสามารถรองรับ frame rate ที่สูงขึ้นมากจนถึงระดับที่ไม่เพียงแค่รองรับสัญญาณความคมชัดระดับ 4K เท่านั้น แต่มันรองรับไปถึง 10K แล้ว?
อ่านถึงตรงนี้ อย่าเพิ่งถอดสายเส้นเก่าไปโยนทิ้งแล้วรีบไปซื้อสาย HDMI 2.1 มาแทน เพราะยังมีบางเรื่องที่คุณจำเป็นต้องรู้ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับทีวีเครื่องใหม่ในอนาคตของคุณ
ก่อนอื่นมาทำความรู้จัก HDMI 2.0
สาย HDMI 2.0 ที่เราใช้งานกันอยู่ในปัจจุบันเริ่มประกาศใช้ครั้งแรกตั้งแต่เมื่อปี 2013 จุดเด่นอยู่ที่การรองรับการส่งผ่านสัญญาณภาพความคมชัดระดับ 4K (3840 x 2160 พิกเซล) ที่เฟรมเรต 60fps (เฟรมต่อวินาที)
สัญญาณภาพ 4K ที่เฟรมเรตที่สูงระดับนี้มักจะพบเห็นได้ในวิดีโอเกมที่มีองค์ประกอบของภาพที่หลากหลาย มีการเคลื่อนไหวไม่ค่อยได้พบเห็นตามธรรมชาติ
หากเป็นภาพยนตร์แล้วส่วนมากเฟรมเรตจะอยู่ที่ 24fps ส่วนรายการทีวีมักจะอยู่ที่ 25fps สำหรับระบบ PAL และ 30fps ในระบบ NTSC
2-3 ปีที่ผ่านมา HDMI 2.0 มีการปรับปรุงในระดับไมเนอร์เชนจ์เป็น HDMI 2.0a เพื่อทำให้การเชื่อมต่อระหว่างทีวีและเครื่องเล่นสามารถรองรับสัญญาณภาพแบบ HDR (High Dynamic Range) ได้
หลังจากนั้นไม่นานก็ขยับไปเป็น HDMI 2.0b ที่รองรับสัญญาณภาพ HDR แบบ HLG (Hybrid Log Gamma) จนกระทั่งถึงเวลานี้ HDMI 2.0b ก็ยังคงเป็นมาตรฐานระดับสูงสุดสำหรับสินค้าในกลุ่มเพื่อผู้บริโภค
HDMI 2.1 ที่กำลังจะมา มันคืออะไร?
HDMI 2.1 เป็นมาตรฐานใหม่ที่มีคุณสมบัติเหนือกว่า HDMI 2.0a เป็นเท่าตัว สามารถรองรับสัญญาณภาพได้เกินกว่าความคมชัดระดับ 4K เพราะมันรองรับไปจนถึงความคมชัดระดับ 10K มีจำนวนพิกเซลมากกว่า 4K ถึง 6 เท่า ที่เฟรมเรตสูงสุดถึง 120fps
HDMI 2.1 สามารถส่งผ่านข้อมูลด้วยอัตราความเร็วสูงสุดถึง 48Gbps มากกว่าสาย HDMI แบบเดิมที่ตันอยู่แค่ 18Gbps เท่านั้น
HDMI 2.1 ยังรองรับสัญญาณภาพที่เป็น Dynamic HDR ซึ่งเปิดโอกาสให้ทีวีสามารถปรับแต่งภาพได้ตามข้อมูลที่มาจากสัญญาณภาพ Dolby Vision หรือ HDR10+ ได้แบบเฟรมต่อเฟรม
นอกจากนั้นมาตรฐานใหม่นี้ยังได้ปรับปรุงรายละเอียดในบางส่วน เช่น การย่นระยะเวลาการแสดงภาพจากหน้าจอเปล่า ๆ ไปยังการแสดงภาพคอนเทนต์ออกมา
อีกคุณสมบัติที่พัฒนาขึ้นเพื่อเกมคอนโซลและอุปกรณ์วีอาร์ คือ การรองรับเทคโนโลยี Variable Refresh Rate และ Quick Frame Transport ที่ส่งผลให้ภาพที่รับชมมีความลื่นไหลมากยิ่งขึ้น
ที่เป็นไฮไลต์สำหรับคนที่ชอบระบบเสียงโฮมเธียเตอร์เลยก็คือ HDMI 2.1 นั้นรองรับ “eARC” หรือ “Enhanced Audio Return Channel” ซึ่งเปิดโอกาสให้เราสามารถสตรีมสัญญาณเสียง DTS:X หรือ Dolby Atmos จากทีวีไปยังชุดเครื่องเสียงได้
จะใช้งาน HDMI 2.1 ต้องลงทุนซื้อทีวีหรือเครื่องเสียงใหม่หรือเปล่า?
คำตอบในปัจจุบันคือ ยังไม่จำเป็น แต่ในอนาคตนั้นยังไม่แน่นอนขึ้นอยู่กับว่าเราจะใช้งาน HDMI 2.1 อย่างไร โดยเฉพาะเรื่องของ HDMI eARC
ซึ่งทาง HDMI Forum เองก็ยังให้ข้อมูลได้ไม่กระจ่างชัดว่าขั้วต่อ HDMI ARC เดิมที่มีอยู่ในอุปกรณ์ของเราจะสามารถอัปเดตด้วยซอฟต์แวร์ให้ใช้งาน eARC ได้หรือไม่
หรือบางทีก็อาจขึ้นอยู่กับทางผู้ผลิตอุปกรณ์นั้น ๆ เองว่าจะทำการอัปเดตให้หรือไม่โดยเฉพาะในรุ่นที่ตัวชิปเซ็ตพร้อมรองรับ HDMI 2.1 แล้ว
และในกรณีที่ทีวีของเรามี HDMI eARC แต่เครื่องเสียงของเรารองรับแค่ HDMI ARC เมื่อนำมาเชื่อมต่อกัน มันยังสามารถส่งเสียงออกมาได้ เพียงแต่แบนด์วิดธ์ของทั้งระบบจะถูกลดลงมาเหลือแค่แบนด์วิดธ์ตามมาตรฐานของ HDMI ARC เท่านั้น ไม่สามารถรับฟังคุณภาพของเสียงที่มีบิตเรตสูง ๆ ซึ่งโดยปกติสามารถถ่ายทอดได้จาก HDMI eARC
อย่างไรก็ดีหากคุณจะเลือกซื้อทีวีหรือเครื่องเสียงใหม่ในปี 2019 โดยเฉพาะในรุ่นไฮเอนด์ก็แนะนำให้มองหา HDMI 2.1 แทนที่จะเป็นแค่ HDMI 2.0 แต่ถ้ายังไม่มีแผนจะซื้อเครื่องใหม่ เครื่องเก่าเดิมก็ยังน่าจะใช้งานต่อไปได้อีกพอสมควรจนกว่าเราจะอยากใช้งานในส่วนที่เกินความสามารถของ HDMI 2.0 นั่นแล
แล้วสาย HDMI ล่ะ ต้องซื้อใหม่เพื่อให้มันรองรับ HDMI 2.1 ด้วยหรือเปล่า?
อาจจำเป็น แต่ยังไม่ใช่ตอนนี้ครับ แนะนำให้รอจนกว่าฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที่จำเป็นต้องใช้งาน HDMI 2.1 มีแพร่หลายเสียก่อน
ในระหว่างนี้สาย HDMI 2.0 เดิมยังสามารถใช้งานได้ต่อไปอีกสักระยะเลยทีเดียว จนกว่าจะมีความคืบหน้าที่ชัดเจนเกี่ยวกับ HDMI 2.1 ออกมา
แล้วมีความคืบหน้าอะไรออกมาบ้าง?
ที่ผ่านมาทั้งงาน CES 2018 และ IFA 2018 แม้ว่าจะมีทีวี 8K มาโชว์ตัวหลายรุ่น แต่เรื่องของ HDMI 2.1 ก็ยังไม่ได้มีการพูดถึงกันมากนัก
ขณะเดียวกันก็มีรายงานมาจากแหล่งข่าวในต่างประเทศว่าทางผู้ผลิตเครื่องเสียงอย่าง Denon เผยว่าเอวีรีซีฟเวอร์ 13.2ch ระดับเรือธงรุ่น AVC-X8500H ของพวกเขานั้นไม่รองรับ HDMI 2.1 มาตั้งแต่ออกจากโรงงาน แต่สามารถอัปเกรดได้ภายหลังโดยมีค่าใช้จ่าย เช่นเดียวกันกับปรีโปรเซสเซอร์ 13ch รุ่น AV8805 ของยี่ห้อ Marantz
แม้แต่ 8K QLED TV รุ่น Q900R ของ Samsung ที่เริ่มเปิดให้สั่งจองในตลาดยุโรปไปเมื่อเร็ว ๆ นี้และเริ่มส่งไปรีวิวตามสื่อต่าง ๆ บรรดาสื่อก็รายงานยังไม่มีอินพุต HDMI 2.1 เช่นกัน แต่ข้อมูลจากซัมซุงแจ้งว่าอาจมีการอัปเกรดให้ตามมาในสินค้าล็อตที่จำหน่ายจริงต่อไป
ดังนั้นโดยสรุปในเบื้องต้นเกี่ยวกับ HDMI 2.1 ก็ยังคงต้องเกาะติดและคอยฟังข่าวคราวกันต่อไป โดยส่วนตัวผู้เขียนคิดว่าในปี 2019 คงจะมีความคืบหน้าที่ชัดเจนอย่างแน่นอน อดใจรอดูกันได้เลยครับ ในระหว่างนี้ก็มีความสุขกับอุปกรณ์เดิมของเรากันไปพลาง ๆ ก่อนนะครับ
